بانک قرض الحسنه مهر ایران و مسئولیت اجتماعی؛بی توجه به توسعه پایدار و فاقد استراتژی بلند مدت

«رسانه مسئولیت اجتماعی»-منیژه بازیار:بانک قرض الحسنه مهر ایران یکی از بانک هایی است که در سال های اخیر در زمینه مسئولیت اجتماعی فعالیت کرده و منشأ خدمات تأثیرگذاری بوده است.با این وجود رویکردی که این بانک در پیش گرفته از برخی جنبه ها نیاز به تجدید نظر و ارائه نقشه راه جدید دارد.

براساس اظهارات علی مجیدی رئیس اداره کل نوآوری، بازاریابی و توسعه کسب و کار بانک قرض‌‏الحسنه مهر ایران، در این بانک، وجه التزام عیناً در بحث مسئولیت‏‌های اجتماعی برای طبقات نیازمند هزینه شده است. به ‏عنوان مثال در طرح شهید سلیمانی در سال‏‌های گذشته، حدود ۲۵هزار قلم تجهیزات پزشکی تهیه شد که در سراسر کشور توزیع شده است.

وی با عنوان اینکه  هدف این است که به‌‏تدریج کارمزد ثابت حذف شده و بانک به سمت دریافت مزد خدمت بر اساس خدمت و محصولی که به مشتری ارائه می‏‌کند، حرکت نماید. با کاهش هزینه‏‌ها، افزایش بهره‏‌وری و افزایش منابع، امکان صفر شدن کارمزد وجود دارد.

اظهارات مجیدی در حالی عنوان می شود که این بانک هنوز برای ارائه خدمات مالی و وام با بروکراسی دست و پاگیری مواجه است و به همین دلیل ارائه خدمات در واقعیت با چالش مواجه است.

گزارش مسئولیت اجتماعی بانک قرض الحسنه ایران

بانک قرض الحسنه مهر ایران در گزارش مسئولیت اجتماعی مهم ترین اقدامات خود را به شرح زیر عنوان کرده است:

بیمه ۵۰۰هزار خانه روستایی

بانک مهر ایران در سال گذشته ۵۰۰هزار خانه روستایی را در سطح سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و ایلام تحت پوشش بیمه حوادث درآورد. با این اقدام تمام خانه‌های روستایی این سه استان در برابر حوادث و بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله، آتش‌سوزی، صاعقه، طوفان و… بیمه شدند. سقف پوشش بیمه برای خانه‌های آسیب‌دیده ۲۵ میلیون تومان و برای اسباب و وسایل منزل ۵ میلیون تومان بوده است.

این برای نخستین بار بود که یکی از بانک‌های کشور در چنین سطحی به بیمه حوادث خانه‌های روستایی توجه کرد. اقدامی که گرفتاری‌های هموطنان ما در هنگام وقوع حوادث طبیعی را کاهش می‌داد. این حرکت بانک مهر ایران از سوی مسئولان مختلف از جمله معاون پارلمانی رئیس جمهوری، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و استانداران سه استان یاد شده مورد تقدیر قرار گرفت.

یاری به آسیب‌دیدگان از سیل و زلزله

بانک مهر ایران در هنگام وقوع حوادث نیز در کنار آسیب‌دیدگان بوده و به یاری آن‌ها شتافته است. احداث ۱۰۰ واحد مسکونی برای در استان‌های لرستان، گلستان و خوزستان برای آسیب‌دیدگان از سیل سال ۱۳۹۸ یکی از اقدامات انجام شده در این حوزه بوده است. ساخت ۳ خانه بهداشت روستایی در مناطق آسیب‌دیده در زلزله کرمانشاه و پرداخت ۲هزار فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به افراد ساکن در این مناطق یکی دیگر از کارهای انجام شده در این بخش است.

بانک مهر ایران در زلزله سی‌سخت نیز مشارکتی فعال داشت و به یاری مردم این خطه شتافت. از جمله اقدامات انجام شده توسط بانک مهر ایران برای کمک به مردم سی‌سخت، پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه به آسیب‌دیدگان زلزله به اعتبار ۵۰ میلیارد ریال، ساخت و بازسازی مراکز بهداشت روستایی با اعتبار ۵ میلیارد ریال، پرداخت ۵۰۰ میلیون ریال کمک بلاعوض به آسیب‌دیدگان، جمع‌آوری کمک‌های نقدی و غیرنقدی همکاران بانک و اختصاص آن به آسیب‌دیدگان و همچنین همدلی بانک مهر ایران با مردم زلزله‌زده در قالب طرح همیاران مهر بوده است.

ساخت مدرسه و آزادسازی زندانیان

ساخت مدارس در مناطق محروم از دیگر اقدامات بانک مهر ایران در حوزه مسئولیت اجتماعی به شمار می‌رود. یکی از این مدارس در روستای کهنانیکش بخش دشتیاری شهرستان چابهار ساخته شده است.  همچنین ساخت ۴ مدرسه در مناطقی که از زلزله کرمانشاه آسیب‌ دیدند نیز، یکی از اقدامات بانک مهر ایران در این حوزه است. این بانک همچنین بیش از ۳۰۰هزار وسایل آموزشی و بهداشتی را در مناطق محروم کشور توزیع کرده است.

مشارکت در آزادسازی زندانیان جرائم غیرعمد و حمایت از اشتغال آن‌ها با پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه نیز از جمله فعالیت‌های بانک مهر ایران در حوزه مسئولیت اجتماعی است.

توانمندسازی مددجویان

شرایط کنونی اقتصاد کشور سختی‌هایی را برای اقشار مختلف مردم ایجاد کرده است. این شرایط بیش از همه برای اقشار محروم و کمتر برخوردار جامعه سخت است. نهادهای مالی در این شرایط باید به طرق مختلف حمایت‌هایی را از این گروه جامعه داشته باشند.

بانک مهر ایران در این حوزه تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای بالغ بر ۳۶هزار میلیارد ریال به مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و ۲۳۰۰ میلیارد ریال به مددجویان سازمان بهزیستی پرداخت کرده است. در مجموع بیش از ۴۰۰هزار نفر از مددجویان این دو نهاد از تسهیلات قرض‌الحسنه بانک مهر ایران بهره‌مند شده‌اند.

بانکداری سبز و حفظ محیط زیست

حمایت از محیط زیست نیز به‌عنوان یکی از عرصه‌هایی که می‌توان فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی را در چارچوب آن تعریف کرد، مورد توجه بانک مهر ایران بوده است. این بانک تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای را برای تسریع در تکمیل پروژه‌های بازچرخانی فاضلاب با هدف حمایت از محیط زیست پرداخت کرده است.

البته بانک مهر ایران سعی کرده با ارائه خدمات نوین بانکی در بستر بانکداری دیجیتال تا حد ممکن کاغذ را از فرآیندهای اداری خود حذف کند و همچنین با کاهش نیاز مشتریان برای رفت‌وآمد به شعب، به سهم خود در کاهش ورود آلاینده‌های مختلف به محیط زیست کمک کند.

چه انتقاداتی به رویکرد مسئولیت اجتماعی بانک قرض الحسنه مهر ایران وارد است؟

اگر چه اقدامات بانک قرض الحسنه مهر ایران در زمینه  مسئولیت اجتماعی قابل تقدیر و تأثیرگذار است اما با توجه به مفهوم مسئولیت اجتماعی سه انتقاد جدی به این رویکرد وارد است.

نخست اینکه رویکرد مسئولیت اجتماعی بانک قرض الحسنه مهر ایران فاقد استراتژی مشخص و به صورت کلی است. پراکندگی در انجام فعالیت ها و بی ارتباط بودن فعالیت های انجام شده به یکدیگر باعث شده که نوعی سردرگمی در اجرای مسئولیت اجتماعی این بانک به چشم بخورد.

دوم اینکه آنچه بانک قرض الحسنه مهر ایران به عنوان مسئولیت اجتماعی معرفی می کند در واقع امور خیریه و انسان دوستانه ای است که این بانک در دستور کار خود قرار داده است. این در حالی است که در مفهوم مسئولیت اجتماعی باید استراتژی با هدف توسعه پایدار در دستور کار باشد. به نظر می رسد حلقه مفقوده این بانک در زمینه مسئولیت اجتماعی توجه به توسعه پایدار و رویکرد بلند مدت است.

و انتقاد سوم در حالی به رویکرد مسئولیت اجتماعی این بانک وارد است که این بانک در انجام وظایف و رسالت هایی که برای خود تعریف کرده عملکرد موفقی نداشته و در شرایط کنونی بروکراسی پیچیده و موانع دست و پاگیر اجازه نمی دهد همه اقشار مورد نیاز از تسهیلات این بانک استفاده کنند.اگر بانکی مدعی فعالیت در زمینه مسئولیت اجتماعی است در مرحله نخست باید چالش های خدمات رسانی به مصرف کنندگان را به خصوص در زمینه پرداخت وام برطرف کند و پس از آن وام دهی به مناطق محروم را در دستور کار خود قرار بدهد.این در حالی است که این اتفاق درباره بانک قرض الحسنه مهر ایران رخ نداده است.