«رسانه مسئولیت اجتماعی»- مریم شقاقی:پرونده میانکاله علی رغم تأکید رئیس جمهور و سازمان محیط زیست بر متوقف کردن ساخت صنایع پتروشیمی همچنان باز است و طرفداران این طرح به دنبال روزنه ای هستند تا روند ساخت مجتمع پتروشیمی را در این منطقه ادامه بدهند.
کلنگ ساخت مجتمع پتروشیمی در حالی توسط وزیر کشور به زمین خورد که قانون مصوب سال ۱۳۸۳ به صراحت مشخص کرده است که صنایع آلاینده و پتروشیمی برای مازندران ضرر دارد. همچنین قانون از دهه ۴۰ جلوی ساخت مجتمع‌های پتروشیمی در سرزمین‌های شمالی ایستاده است. اما درباره میانکاله قانون خاص وجود دارد. یعنی طبق قانون هیچ گونه ساخت‌وسازی نباید در ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله انجام گیرد.
میانکاله حال و روز خوشی ندارد
میانکاله بدون یک مجتمع آلاینده که آلایندگی‌اش به میانکاله و حیات وحش آن محدود نمی‌شود و از طریق آب‌های زیرزمینی محدوده بیشتری را آلوده خواهد کرد هم حال و روز خوشی ندارد. پناهگاه حیات وحش میانکاله در دو سال گذشته شاهد مرگ نزدیک به ۲۰۰ هزار بال پرنده مهاجر و بومی خود بود. کارشناسان دامپزشکی دلیل مرگ آن را بوتولیسم اعلام کردند اما بسیاری اعتقاد دارند علت مرگ صدها بال پرندگان میانکاله مجهول است و همچنان کارشناسان نمی‌دانند پناهگاهی که محل دفن فاضلاب منازل مسکونی بندر ترکمن است چه در خود دارد که قتل عام پرندگان را رقم زده است.
اگر میانکاله در دهه‌های گذشته تا به امروز از ساخت مجتمع پتروشیمی جان سالم به در برده است، مدیون محیط‌بانانی است که با دست‌های خالی جلوی ساخت مجتمع ایستاده‌اند و گاهی جان خود را هم فدای آن کرده‌اند. سال ۸۶ قرار بود این مجتمع در جلگه گیلان و جنگل‌های سراوان ساخته شود که اسکندر، وزیر جهاد هم مجوز ساخت آن را صادر کرد و سه مدیر وقت سازمان جنگل‌ها جلوی او ایستادند. بنابراین آنها برکنار شدند چون اجازه ساخت را ندادند. در نهایت هم فعالیت‌های رسانه‌ای باعث شد تا پرونده ساخت پتروشیمی در گیلان بسته شود.
میانکاله و توسعه پایدار
میانکاله به لحاظ سطح‌بندی محیط‌زیست، جزو «ذخایر زیست‌کره» محسوب می‌شود که بالاترین سطح حفاظتی است. زیست کره مکان‌های یادگیری برای «توسعه پایدار» هستند که راه‌حل‌های سازگار با حفاظت از تنوع زیستی و استفاده پایدار آن را ترویج می‌دهد.
در حال حاضر ۷۱۴ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ۱۲۹ کشور جهان از جمله ۲۱ مکان فرامرزی وجود دارد که به شبکه جهانی ذخایر زیست‌کره تعلق دارند و زندگی ۲۵۰ میلیون نفر تحت تأثیر این مناطق قرار دارد.
ذخایر زیست‌کره شامل اکوسیستم‌های زمینی، دریایی و ساحلی است. هر سایت راه‌حل‌های سازگار با حفاظت از تنوع زیستی و استفاده پایدار آن را ارائه می‌دهد. وجه تمایز ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره از دیگر طبقات حفاظت‌شده، نیز روش برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب آن‌هاست که بر پایه استفاده‌های چندمنظوره و سپردن نقش اساسی و سازنده به جوامع محلی استوار است. در این برنامه‌ریزی‌ها، توجه به ارتباط متقابل انسان و منابع طبیعی و استفاده پایدار، زمینه حفاظت و حمایت از منابع ژنتیکی گیاهی و جانوری، پژوهش، نظارت و کنترل پیوسته زیست‌محیطی را فراهم می‌آورد.
این نوع از توسعه مورد نظر یونسکو، مردم‌محور است؛ به این معنا که نه فقط باید از آب و خاک محافظت کرد، بلکه باید محور حفاظت را جزوی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم جوامع محلی دانست و از آن صیانت کرد تا ضمن جلوگیری از تخریب تنوع زیستی، از تنوع فرهنگی و میراث جامعه بشری نیز صیانت شود.
ذخیره گاه زیست کره میانکاله نخستین تالاب ایران است که توسط یونسکو ثبت جهانی شد. نزدیک به نیمی از خاویار ایران(مرغوب‌ترین خاویار جهان) از آب‌های این منطقه صید می‌شود. میانکاله محل زندگی زمستانی انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی، ماهیان خزری، پستانداران و گیاهان است که نقش مهمی در حفظ و تداوم ذخایر دریای خزر و به طور کلی اکوسیستم استان مازندران و گرگان دارد.
با ساخت پتروشیمی در این ناحیه و آلودگی اجتناب‌ناپذیر آن، نه تنها منابع طبیعی بلکه امکان حیات برای بخش زیادی از مردم و ساکنان سه استان شمالی و حتی استان‌های همجوار از میان می‌رود.
این درحالی است که با ساخت پتروشیمی در این ناحیه و آلودگی اجتناب‌ناپذیر آن، نه تنها منابع طبیعی بلکه امکان حیات برای بخش زیادی از مردم و ساکنان سه استان شمالی و حتی استان‌های همجوار از میان می‌رود.
تجربه ساخت پتروشیمی و پالایشگاه در مناطقی از ایران مانند «جزیره قشم» که آلودگی آن یکی از مقاوم‌ترین گیاهان جهان به نام «کهور پاکستانی» را از بین برده نشان می‌دهد احداث چنین مجتمعی در یک زیست‌کره ارزشمند می‌تواند چه فاجعه‌ای به بار بیاورد.
با این حال مشخص نیست دلیل این همه تلاش و پیگیری برای ساخت پتروشیمی میانکاله از کجا نشات می‌گیرد که مسئولان حاضرند با وجود این آسیب‌ها، همچنان به ساخت آن تاکید جدی داشته باشند.
پرونده میانکاله همچنان باز است
پس از حاشیه هایی زیادی که با کلنگ زنی ساخت مجتمع پتروشیمی در میانکاله به وجود آمد و با ترغیب سازمان محیط زیست رئیس جمهور دستور متوقف کردن این پروژه را صادر کرد. با این وجود از گوشه کنار شنیده می شود که طرفداران این طرح ساکت ننشسته اند و همچنان به دنبال روزنه ای برای ادامه این طرح هستند.
این تحرکات علی رغم هشدارهایی صورت می گیرد که کارشناسان محیط زیست نسبت به مخاطرات زیست محیطی برای این منطقه بیان می کنند. با این وجود انگیزه های سیاسی و اقتصادی شرایطی را به وجود آورده که عده ای فارغ از آسیب هایی که ممکن است به منطقه وارد شود همچنان به دنبال راضی کردن مسئولان و به خصوص مسئولان محیط زیست برای ادامه روند ساخت این پروژه هستند.
تاکنون دولت در مقابل این افراد مقاومت کرده و اجازه ادامه روند ساخت مجتمع پتروشیمی را نداده است اما باید منتظر ماند که مقاومت سازمان محیط زیست و دولت در مقابل طرفداران ادامه طرح به کجا خواهد رسید.
Source link
