در مرحله ترویج مسئولیت اجتماعی قرار داریم/ پیامدهای توانمندسازی جامعه محلی سنجیده نمی شود

«رسانه مسئولیت اجتماعی»:یکی از چالش های تحقق مسئولیت اجتماعی در ایران موضوع توانمند سازی جوامع محلی است. در اغلب موارد شرکت های مدعی مسئولیت اجتماعی با هدف توانمند سازی برنامه های خود را جلو می برند اما در عمل آن چیزی که رخ می دهد این است که تغییری در وضعیت جوامع محلی رخ نمی دهد و نه تنها چالش های آنها  مرتفع نمی شود و بلکه اقدامات برخی شرکت ها چالش های آنها را افزایش نیز می دهد.به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع در وزارت نفت«رسانه مسئولیت اجتماعی» با هوشنگ فضلی کارشناس مسئولیت اجتماعی وزارت نفت گفت وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.

هوشنگ فضلی در این زمینه معتقد است:هنگامی که قرار است یک پدیده اجتماعی را مورد بررسی قرار بدهیم از زوایای مختلف قابل بررسی است.

فردی که در جامعه محلی زندگی می کند و با چالش های اقتصادی و معیشتی مواجه است که زندگی وی را تحت تأثیر قرار داده از یک زاویه به موضوع توانمند سازی جامعه محلی نگاه می کند و از سوی دیگر کسی که استاد دانشگاه و محقق است به صورت دیگری به موضوع نگاه می کند.

آن چیزی که در این شرایط حائز اهمیت است این است که هر برنامه و اقدامی که برای توانمند سازی جامعه محلی رخ می دهد را بتوانیم مورد سنجش و بررسی قرار بدهیم.

از سوی دیگر باید وضعیت ذینفعان را نسبت به یک پدیده مورد بررسی قرار بدهیم.در شرایط کنونی شرکت های زیادی مدعی هستند که در زمینه توانمند سازی جوامع محلی فعالیت می کنند.متأسفانه بسیاری از پیامدهای این برنامه ها به صورت دقیق نسجیده نمی شود.

کارشناس مسئولیت اجتماعی وزارت نفت ادامه داد: از نگاه بسیاری از شرکت ها همین که  یک برنامه تدوین شود و برای آن بودجه تعیین شد و اجرا شد کفایت می کند. در این زمینه عمدی نیز وجود ندارد و بلکه برخی از شرکت هایی که در حوزه نفت فعالیت می کنند برنامه و دغدغه مسئولیت اجتماعی و توسعه پایدار نیز دارند و دارای چنین رویکردهایی هستند.

این شرکت ها در بسیار مواقع به موضوع به صورت استاندارد نگاه نمی کنند.هنگامی که از مسئولیت اجتماعی و استاندارد مسئولیت اجتماعی صحبت می کنید باید در ابتدا نگاه پیشگیرانه وجود داشته باشد و هر تصمیم و اقدامی که قرار است انجام شود می بایست این پیش بینی درباره آن صورت بگیرد که چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت.

پس از این باید برنامه را به صورت دقیق طراحی کرد که در چنین شرایطی موضوع مشارکت مطرح می شود.شرکت ها باید برنامه هایی را اجرا کنند که برای ذینفعان سود داشته باشد. به همین دلیل می بایست حضور ذینفعان احساس شود.

وی تصریح کرد:هر پروژه دارای یک ویژگی هایی است که نیاز به مدیریت خاص خود دارد.هنگامی که این ویژگی ها شناخته شد و برنامه اجرا شد باید پیامدهای آن را در نظر گرفت که چه پیامدهایی  به همراه خواهد داشت.

اگر موضوعاتی مانند توانمندسازی،توسعه آموزش،حفاظت از گونه جانوری یا گیاهی خاصی مطرح است باید مورد ارزیابی قرار بگیرد که چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت.

پس از پایان هر برنامه تازه به این مرحله می رسید که چگونه باید آن برنامه را اصلاح کرد و آن را بهبود ببخشید. این پروسه ای است که از ابتدای یک پروژه یا برنامه تا انتها باید مورد بررسی قرار بگیرد.در همه این مراحل نیز باید ذینفعان حضور داشته باشند.

متأسفانه به دلیل اینکه مفهوم مسئولیت اجتماعی زیاد در کشور شناخته شده نبود و به تازگی در فضای فکری و اجتماعی جامعه مطرح شده هنوز با چالش های جدی در این زمینه مواجه هستیم.

در ایران در یک دهه اخیر موضوع مسئولیت اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل ما در مرحله ترویج این مفهوم در سطح جامعه قرار داریم.

فضلی خاطرنشان کرد:در بخش های مختلف جامعه اعم از بخش صنعتی،فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی هنوز برداشت و جمع بندی یکسان و همسویی از مفهوم مسئولیت اجتماعی وجود ندارند. به همین دلیل هر بخشی به صورت جزیره ای عمل می کند و برداشت و درک خود از مفهوم مسئولیت اجتماعی را دنبال می کند.

تنها در سال های اخیر است که اسناد مرتبط با مسئولیت اجتماعی منتشر شده است. نمونه بارز این موضوع استاندارد ایزو۲۶ هزار است که از سوی سازمان استاندارد ملی انتشار پیدا کرد. این گونه اسناد می تواند به عنوان اسناد بالادستی مورد توجه سازمان ها و نهادهای مختلف و ملاک عمل و درک یکسان از موضوع مسئولیت اجتماعی قرار بگیرد.

بسیاری از سازمان ها و نهادها مانند وزارت نفت،وزارت راه وشهرسازی،وزارت کار و رفاه اجتماعی و اتاق بازرگانی در حال حرکت در مسیری هستند که در ابتدا مبانی مسئولیت اجتماعی را آموزش بدهند و پس از آن استاندارد مسئولیت اجتماعی را در سازمان ها و نهادهای مختلف اجرا کنند.

این کارشناس مسئولیت اجتماعی گفت:براساس برنامه های وزارت نفت در مناطق نفت خیز دوره هایی طراحی شده که افراد در مراکز فنی و حرفه ای آموزش ببینند و پس از مدتی بتوانند به موضوع ورود پیدا کنند.از نظر پروژه توانمند سازی در جامعه محلی این اتفاق در وزارت نفت رخ داده و ما شاهد اقدامات سازنده و مثبتی در این زمینه بوده ایم.

به عنوان مثال در پروژه گاز رسانی به استان سیستان و بلوچستان یکی از اقدامات موفقی که شرکت گاز انجام داد این بود که  تمام پروسه گاز رسانی به منازل را توسط نیروهای محلی و بومی انجام داد و به همین دلیل نیروهای بومی در این زمینه نقش تعیین کننده داشتند.

در ابتدا این افراد آموزش دیدند و به همین دلیل بسیاری از مراحل اجرا را نیروهای بومی انجام دادند. پس از اینکه پروژه به پایان رسید از بین این افراد تعدادی انتخاب شدند که آموزش های ثانویه دیدند و پس از مدتی به عنوان کارآفرینان این حوزه به فعالیت خود ادامه دادند.این اقدام مثبتی بود که در این پروژه رخ داد و می تواند در پروژه های دیگر نیز مورد توجه قرار بگیرد.