توافق تاریخی زیست محیطی در مونترال/ هشدار دبیرکل سازمان ملل نسبت به جنگ انسان با طبیعت

«رسانه مسئولیت اجتماعی»- شریفه جمشیدی:پانزدهمین اجلاس جهانی تنوع زیستی روز چهارشنبه، هفتم دسامبر (۱۶ آذر) به مدت۱۲ روز در مونترال با سخنرانی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل آغاز شد.

اجلاس دوازه روزه مونترال برای خود این هدف را تعیین کرده که در پایان، یک توافق جهانی برای حفاظت از گونه‌های زیستی منعقد کند. هدف میان‌مدت این توافق حفاظت از دست‌کم ۳۰ درصد از مناطق خشکی و دریایی جهان تا سال ۲۰۳۰ است. این اجلاس قرار بود در سال ۲۰۲۰ در چین برگزار شود اما به دلیل همه‌گیری کرونا به‌تعویق افتاد و تقسیم شد. بخش اول مذاکرات به صورت آنلاین در کونمینگ چین در ماه اکتبر انجام شد.

گوترش در سخنان خود به‌شدت به رفتار انسان با طبیعت انتقاد کرد و گفت: «انسان باید دست بردارد از این که با طبیعت مثل توالت رفتار کند».

دبیرکل سازمان ملل ضمن تاکید بر این که سیاره خاکی به یک توافق قوی برای حفاظت از تنوع زیستی نیاز دارد اظهار داشت:‌ «با اشتهای بی‌پایان ما برای رشد اقتصادی کنترل‌نشده و نابرابر، بشریت به سلاح کشتار جمعی تبدیل شده است. ما در حال جنگ با طبیعت هستیم. وظیفه این کنفرانس برقراری هر چه سریع‌تر صلح است.»

به اعتقاد آنتونیو گوترش، انسان در حال اقدام به خودکشی است، زیرا جنگل‌زدایی و از دست دادن تنوع زیستی هزینه‌های هنگفتی را برای او نیز به‌همراه دارد. به همین دلیل باید رفتاری که تا کنون با طبیعت داشته‌ایم پایان یابد و وعده‌های دولت‌ها بدون بهانه و تاخیر عملی شوند.

دبیرکل سازمان ملل اعتراف کرد که تحت تأثیر فعالان جوان محیط‌زیستی در سراسر جهان قرار گرفته و دریافته است که نباید این جوانان را به حال خود رها کرد. او تصریح کرد: «ما باید مسئولیت خساراتی را که ایجاد کرده‌ایم بپذیریم و برای جبران آنها اقدام کنیم.»

اختلاف‌نظر بین کشورها

قرار بود در ماه ژوئن در یک کنفرانس مقدماتی در نایروبی بیانیه‌ای برای کنفرانس جهانی مونترال تهیه شود، اما موفقیتی به دست نیامد. یکی از بزرگ‌ترین نقاط اختلاف کماکان کاهش سم‌های دفع آفات و کودهای شیمیایی در کشاورزی است.

به نظر می رسد اتحادیه اروپا می‌خواهد هر چه زودتر این مشکل را در توافقنامه بگنجاند ولی نمایندگان کشورهای نیم‌کره جنوبی نیاز مبرم به افزایش تولید مواد خوراکی برای حل بحران غذایی دارند و در این راستا خواهان استفاده بیشتر از سم‌های دفع آفات هستند.

یکی دیگر از موارد مناقشه، حمایت از کشورهای تنگدست برای حفاظت از طبیعت از طریق پرداخت پول از جانب کشورهای ثروتمندتر است. برزیل و ۲۲ کشور دیگر اخیراً از کشورهای ثروتمند خواستند، تا سال ۲۰۳۰ دست‌کم ۹۴ میلیارد یورو در سال برای حفظ تنوع زیستی در کشورهای در حال توسعه فراهم کنند.

به گفته کارشناسان، یک میلیون گونه از هشت میلیون گونه جانوری و گیاهی جهان در معرض انقراض هستند و ۹۰ درصد از اکوسیستم‌ها در سراسر جهان تغییر کرده‌اند.

توافق تاریخی در کنفرانس تنوع زیستی

در نشست سازمان ملل با هدف حفاظت از تنوع زیستی، شرکت‌کنندگان بر سر توافق‌نامه‌ای جدید به تفاهم رسیدند و حدود ۲۰۰ کشور متعهد شدند که دست‌کم ۳۰ درصد از اراضی خشکی و اقیانوس‌ها را تا سال ۲۰۳۰ میلادی تحت حفاظت قرار دهند.

این توافق یک روز قبل از پایان کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل متحد در شهر مونترالِ کانادا صورت گرفت.

پس از مذاکرات فشرده که دو هفته به طول انجامید، شرکت‌کنندگان در اجلاس جهانی تنوع زیستیِ مونترال، در مورد بیانیه نهایی به توافق رسیدند.

طبق این اعلامیه حدود ۲۰۰ کشور جهان هدفی مشترک را تعیین کرده و پایبندی به آن را متعهد شدند. این هدف شامل حفاظت از دستکم ۳۰ درصد از اراضی خشکی و اقیانوس‌های جهان تا سال ۲۰۳۰ است.

این کشورها همچنین اعلام آمادگی کردند تا برای حفاظت از تنوع زیستی بودجه بیشتری را اختصاص دهند.

کشورهای ثروتمند متعهد شده‌اند تا رسیدن به این هدف کشورهای فقیر و در حال توسعه را از نظر مالی تأمین کنند. در این راستا کشورهای ثروتمند باید تا سال ۲۰۵۰ سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار به کشورهای فقیر کمک کنند.

بر اساس چارچوب مشترک تعیین شده همچنین با افزایش بودجه  به ویژه برای کشورهای در حال توسعه و کشورهای جزیره‌ای کوچک  برای پروژه‌هایی به منظور جلوگیری از تلفات بیشتر تنوع زیستی موافقت شد.

همچنین قرار شد تا سال ۲۰۳۰ حدود ۲۰۰ میلیارد دلار از منابع عمومی و خصوصی برای این منظور در نظر گرفته شوند.

در حال حاضر حدود ۱۷ درصد از اکوسیستم‌های خشکی و ۱۰ درصد از مناطق دریایی تحت حفاظت رسمی قرار دارند. حیات انسان روی کره زمین وابسته به تنوع زیستی در این کره است و به گفته دانشمندان و کارشناسان چنانچه روند کنونی آسیب زدن به محیط زیست و از بین بردن تنوع زیستی ادامه یابد، انقراض اکوسیستم‌ها برای همیشه و غیرقابل بازگشت خواهد بود.