گرمای بی‌سابقه کره زمین در سال ۲۰۲۳/ ایران جزو ۹ کشور نخست آسیب‌پذیر از تغییر اقلیم

«رسانه مسئولیت اجتماعی»- منیژه بازیار:دانشمندان در آستانه سال ۲۰۲۳ میلادی در رابطه با افزایش شدید گرمای جهانی در سال میلادی پیش‌رو هشدار دادند.

بر اساس پیش‌بینی سالانه دمای جهانی اداره هواشناسی انگلیس، سال ۲۰۲۳ احتمالاً یکی از گرم‌ترین سال‌های تاریخ خواهد بود و میانگین دما تا ۱.۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی شدن است.

تا به حال، گرم‌ترین سال ثبت شده از زمانی که دانشمندان شروع به پیگیری دمای جهانی در سال ۱۸۵۰ کردند، سال ۲۰۱۶ بود، سالی که در آن الگوی آب و هوایی «ال نینو» در اقیانوس آرام نقش مهمی در افزایش دما در سراسر جهان داشت. دمای کره زمین در سه سال گذشته تحت تأثیر اثر طولانی مدت ال‌نینو بوده است.

نتایج نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۳ ممکن است که رکورد سال ۲۰۱۶ را نشکند اما با توجه به افزایش پس‌زمینه انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی که به سرعت ادامه دارد، این احتمال وجود دارد که سال آینده سال قابل توجه دیگری از نظر گرمایش جهانی باشد.

دانشمندان هشدار می‌دهند که این واقعیت که میانگین دمای جهانی برای یک دهه یا بالاتر از یک درجه سانتی‌گراد است، تغییرات قابل توجه دما در سراسر جهان را پنهان می‌کند، زیرا مناطقی مانند قطب شمال چندین درجه بالاتر از دوران پیش از صنعتی شدن گرم شده است. بنابراین، بسیار مهم است که با کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانه‌ای و انتقال سریع به منابع انرژی پایدار، برای جلوگیری از بدترین تأثیرات تغییرات آب و هوایی، اقدام سریع برای حفظ دمای جهانی زیر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد انجام دهیم.

تغییر اقلیم به عنوان  بزرگترین چالش قرن معاصر

رئیس مرکز تحقیقات هوا و تغییر اقلیم دانشگاه شهید بهشتی “تغییر اقلیم” بزرگترین چالش قرن معاصر دانست و گفت: تغییرات اقلیمی باعث گرمایش زمین، جنگل زدایی و بالا آمدن آب دریاها شده و باعث بروز بیماری‌های نوپدید عفونی شده است.

دکتر انوشیروان محسنی بندپی افزود: جدیدترین گراف ناسا نشان می‌دهد که از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰، شدت گرمایش جهانی زیاد نبوده اما الان ۱.۱ درجه افزایش درجه حرارت زمین را داریم.

محسنی بندپی ادامه داد: پیش‌بینی شده که با این روند تولید گازهای گلخانه‌ای، دمای متوسط زمین در دهه‌های آینده بین ۱.۵ تا ۴ درجه سانتی‌گراد افزایش پیدا می‌کند. این افزایش دما روی میانگین بارش‌ها، کمیت و کیفیت منابع آبی، کشاورزی و سلامت و اقتصاد تأثیر می‌گذارد.

وی گفت: تأثیر گرمایش جهانی بر کشورها ربطی به نقش آن‌ها در تولید گازهای گلخانه‌ای ندارد؛ به عنوان مثال کشور پاکستان ۱ درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را ایجاد می‌کند اما اثر سوء تغییر اقلیم بر آن، بسیار زیاد است. سیل ماه گذشته که تلفات جانی و خسارات مالی زیادی را برای پاکستان به همراه داشت، گواهی بر این موضوع است.

رئیس مرکز تحقیقات هوا و تغییر اقلیم دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه کشور ما هفتمین کشور از نظر تولید گازهای گلخانه ای است، اظهار کرد: علاوه بر این آمار، نزولات آسمانی کم و تبخیر ۳ برابر متوسط جهانی را نیز در کشور داریم. بارش‌های ما هر سال کمتر می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که در کشور ما در دهه‌های آینده میزان تبخیر نیز افزایش پیدا کند.

محسنی بندپی خاطرنشان کرد: سازمان جهانی بهداشت گرمایش جهانی و تغییر اقلیم را مهم‌ترین تهدید برای سلامت دانسته است که این موضوعی به خوبی نشان می‌دهد ما باید آمادگی لازم را برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات اقلیمی داشته باشیم.

ایران جزو ۹ کشور نخست آسیب‌پذیر از تغییر اقلیم

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ایران یکی از ۹ کشور نخستی است که بیش از همه از تغییرات اقلیمی تاثیر می‌پذیرد.

داریوش گل‌علیزاده اظهار کرد: بیش از ۳ دهه است که جامعه جهانی نسبت به تغییر اقلیم حساسیت نشان داده و کشورهای این موضوع را در رویکردهای خود لحاظ کرده اند. متأسفانه تغییر اقلیم در تغییر رویکردهای کشور ما گنجانده نشد و نیاز است که هرچه زودتر تغییر اقلیم را در برنامه‌های خود ببینیم.

وی بیان کرد: ۱۷ کشور دنیا دچار چالش آبی هستند که از این میان ۱۲ کشور در منطقه خاورمیانه و آفریقا قرار دارند. ایران نیز جزو ۹ کشور نخستی است که اثرات سوء تغییر اقلیم بر آن تأثیر می‌گذارد.

سرپرست مرکز هوا و تغییر اقلیم با اشاره به تاثیر متقابل آلودگی هوا و تغییر اقلیم بر یکدیگر گفت: افزایش تقاضا برای صنعتی شدن در دهه‌های گذشته باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای شد و این یک سونگری جهان را آسیب‌پذیرتر کرد.

وی با بیان این که ایران در رتبه ۷ تولید گازهای گلخانه‌ای قرار دارد، گفت: برخی از کشورها از جمله آمریکا، روسیه، چین و هند در بیان آمار انتشار خود شفافیت ندارند در صورتی که شفافیت لازمه رسیدن به یک راهکار جهانی برای کاهش انتشار این گازهاست.

گل‌علیزاده بیان کرد: در سازمان حفاظت محیط زیست برنامه‌هایی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای داریم که یکی از آن‌ها کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است، در این راستا وزارت نیرو قول داده که تا پایان دولت سیزدهم ظرفیت برق تولیدی از انرژی‌های تجدیدپذیر را تا ۱۰ هزار مگاوات افزایش دهد که امیدواریم حداقل ۶۰ درصد این مقدار تحقق یابد. ایران بهترین پتانسیل را برای استفاده از انرژی خورشیدی دارد اما متأسفانه کمتر از یک درصد برق ما از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم ادامه داد: حذف فِلر از پالایشگاه‌ها نیز دیگر برنامه ماست که در این زمینه همکاری خوبی با وزارت نفت انجام شده است.

گل‌علیزاده گفت: کنوانسیون تغییر اقلیم و برنامه اجرایی تغییرات آب و هوایی دیگر برنامه‌های ما هستند. همچنین در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری نیز به موضوع کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری انرژی تأکید شده است.

وی در رابطه با آلاینده اوزن هشدار داد و گفت: چند سالی است که در تهران و اصفهان در فصل تابستان شاهد افزایش آلاینده اوزن هستیم که بسیار خطرناک است و باید کنترل شود.

گل‌علیزاده با اشاره به آلایندگی ناشی از گرد و غبار گفت: در سال جاری گرد و غبار ۲۳ استان را درگیر کرد که این طوفان‌ها برخاسته از کانون‌های خارجی و داخلی بودند. در خصوص این موضوع سازمان محیط زیست سند ملی منطقه‌ای گرد و غبار را تهیه کرد تا از این طریق بحث گرد و غبار را مدیریت کند.